Stemmen uit Oekraïne 45

Meest recente editie van de blog 'Stemmen uit Oekraïne' van 27–7–2025

Zelensky bezoekt regelmatig plekken waar het moeilijk is. Ik durf te zeggen: Oekraïners zouden geen Oekraïners zijn als daar geen goede, gifzwarte grap over was ontstaan. De grap luidt ongeveer zo: ‘Kom niet op de foto met de president.’

Zie hier wat foto’s van eerdere plekken: Avdiivka, Slavyanks, Pokrovsk, Kupyanks; plekken waar het niet goed mee is afgelopen.

Laten we zeggen: Je lot is rooskleurig als je in de praatjes of plaatjes van de president verschijnt. Nu is hij op de foto met Sumy.

En nu zonder gifzwarte grapjes; De bombardementen intensiveren, worden dagelijks. Er wordt de hele tijd doorgebroken en weer geduwd aan de grens. Al drie keer ben ik de afgelopen maanden gebeld met vraag of: familie mag komen. Daarvoor niet. Dat geeft wat aan, een kantelpunt. Ik heb echter de bittere dobber met Lyuda en Julya ervaren; dat het hier vol is en dat het mij niet is gelukt het in elkaar kan organiseren.

Maar nu voor onze blog: Shostka komt zelfs al ook voor in het praatje van de president. Dat zijn de praatjes waar je uit wilt blijven. We zitten nu in de heftigste bombardementen die Shostka heeft gekend sinds het begin van de invasie. Elke dag. Soms uren achter elkaar. Geen etmaal rust. Er zijn wel eerder grote bombardementen geweest, maar nog nooit zo veel, zo vaak, zo groot. Laten we bescheiden zeggen: er zijn doden en gewonden.

Er worden óók militaire doelen geraakt. Zoals één keer een gebouw waar militairen overnachten: in één keer 9 doden en 24 gewonden. Men zegt: waarschijnlijk door iemand doorgegeven. Dat is een ‘fenomeen’. Er is ook een golf van auto’s van militairen die in brand worden gestoken. Ook de auto van Vitalik (Lyuda’s man) is in brand gestoken. Er zijn jongeren opgepakt. Het lijkt te passen in de bredere trend van jongeren die voor geld benaderd worden op telegram. Zie hierover een link uit The guardian

Maar er worden veel meer géén militaire doelen geraakt. Zie ter impressie een paar dagelijkse updates van de burgemeester van Shostka:

14 juli

• Russische aanval met drones en geleide luchtbommen op Pokulya-wijk (Shostka-gemeente).
• 2 mannen (50 en 55 jaar) overleden op straat.
• 4 gewonden, waaronder een kind.
• 30-jarige moeder en zoon opgenomen in ziekenhuis.
• Een vrouw geopereerd.
• Ongeveer 30 woon- en niet-woongebouwen beschadigd.
• Burgerlijke infrastructuur verwoest.
• Slachtoffers ontvangen medische hulp.
• Oproep aan eigenaren van beschadigd bezit om zich te melden bij Sociale Zaken.
• Hulpdiensten ter plaatse, schade wordt geïnventariseerd.

15 juli

• Aanval op psychoneurologisch ziekenhuis in Svesa (deel van Shostka-gemeente).
• 1 persoon gewond.
• Eén gebouw van de instelling verwoest.
• 11 flatgebouwen en meer dan 10 privéwoningen beschadigd.
• Hulpdiensten actief, schade-inventarisatie loopt.
• Oproep: wees voorzichtig met onbekende voorwerpen (mogelijke cassettebomfragmenten).

19 juli

• Massale luchtaanval met CAB (geleide luchtbommen) op Shostka-gemeente.
• Hulpdiensten werken ter plaatse.
• Oproep: blijf in schuilkelders of volg de ‘drie muren’-regel.
• Schade en verliezen worden geïnventariseerd.

23 juli

• Watervoorziening hervat.
• Systeem werkt op noodstroom.
• Generatoren worden voorbereid.
• Vertraging in bovenste woonwijk, wordt opgelost.
• “Sumyoblenergo” (energiebedrijf) is actief.

26 juli (ochtend)

• Massale aanval met aanvalsdrones en geleide bommen op Shostka-gemeente.
• Meerdere woonhuizen in brand.
• Explosievendienst actief rond Sadovyi-boulevard.
• Oproep: vermijd dit gebied.
• Psychologen aanwezig bij hulppost (Svobody 43A).

26 juli (namiddag, stand 17:00)

• 5 gewonden, waarvan 2 nog in het ziekenhuis.
• 6 privéwoningen verwoest.
• 42 gebouwen beschadigd (11 flatgebouwen, 17 privéwoningen).
• 10 mensen dakloos.
• 305 ramen dichtgetimmerd.
• 21 m³ bouwpuin geruimd.
• Hulpdiensten en brandweer nog bezig met nazorg

Dit is onze context. En dan nu: onze vrouwen.

Anja

Slavik is thuis voor revalitdatie na zijn operatie van zijn arm. Ik kan jullie dan ook de langverwachte foto geven van: de auto niet met brandhout, zoals de vorige blog, maar met Slavik. Slavik had nog nooit in een automaat gereden, maar dat het perfect uitkwam omdat hij een tijdje dus alleen maar met één hand kon rijden. Inmiddels zijn zij allebei naar het front teruggekeerd. Ik hoop verder niet meer over hem te schrijven want; ‘geen bericht is goed bericht’ is ontzettend waar.

Anja had ook proefritten gemaakt met de auto toen Slavik er nog niet was, omdat er dreiging is van een invasie, een grensdoorbraak. Anja heeft voor het geval ze plotseling moest vluchten, die auto goed leren kennen.

Anja is gespannen. Iets met te lang en teveel en een te gespannen touwtje. Terwijl haar man rondom zijn operatie zat. Werd haar zoon (10) opgenomen geweest in het ziekenhuis met darmproblemen en volgt nu een streng dieet. Ze werkt nog steeds fulltime én zorgt voor het huishouden (kleinvee en groentetuin) ‘Als ik het niet doe, doet niemand het’ (herkenbaar? Ook in oorlogstijd geldt het huishouden als catalysator voor onderliggende stress) De bombardementen zijn zo hevig dat dat laatst leidde tot haar eerste paniekaanval. “Ik herkende het ineens,” zei ze. “Uit jouw verhalen. Ik dacht: oh, dit is dit. en toen ben ik heel hard de touwtjes in het tafelkleed gaan tellen.’ De teller van vrouwen in deze blog zonder paniekaanvallen staat nu op een mooie 0. ‘Om aan te geven hoe ik nu ben; Slavik heeft gezegd dat hij “liever in het leger is dan in dit geschreeuw”. Hij was vooral buiten en bezig met z’n bijen.

Op uitnodiging van een vriendin uit Odesa die naar Ierland is gevlucht: zijn ze anderhalf week met Wanja daarheen op vakantie gegaan en hebben ze gezwommen in de Atlantische Oceaan. De vriendin heeft haar uitgenodigd te blijven; vooral omdat de situatie nu zo verslechterd. ‘Maar je weet toch, Tanja, ik ga niet weg.”

Dus keerden ze terug naar deze periode vol bommenregen; een week voordat ze weer moet werken. Ze hoorde dat haar wapenfabriek nogmaals is gebombardeerd tijdens haar vakantie. Ook daar: doden en gewonden. ‘Daar is het niet zo mooi. Ik moet nog horen of ik wel werk heb om naar terug te keren.’ Een paar dagen later zegt ze: “We hebben weer wat gevonden (een manier, een locatie). We gaan weer door.”

Larissa

Weeft en werkt stug door in Krolevets; ook tussen de drones. Ze heeft zelfs heugelijke feiten. We zijn er allemaal bij geweest toen zij midden in de oorlog besloot om opleiding Weefster te gaan volgen. Nu heeft ze dus een diploma.

Haar man is een positie aangeboden als diaken in de kerk. Daarvoor moesten ze hertrouwen in deze kerk. Larissa woont naast een hele mooie kerk; zo eentje met bladgoud, mozaïeken en uienkoepels. Ik weet nog dat ze haar huis heel graag naast een kerk wilde, wegens de zegening en de goede energie. Nou dat is gelukt. De kerk begint waar haar groentetuin eindigt. Echter; die kerk is het dus niet. Haar man wordt diaken in een treinwagon. Ze gaan al jaren naar de treinwagon. Wat is er aan de hand? De grote, mooie kerk is van de Russische Kerk die nog steeds de mega-poetin gezinde partiarch Kirill gehoorzaamt. De Oekraïense kerk wil dus niet meer luisteren naar de Moskouse patriarchaten, wat een instrument is van het Kremlin. De Oekraïense kerk heeft zich daarvan afgescheiden. Zie nog het verschil in omvang; glitterkerk versus treinwagon.

Ik kan benijden welke rust een mens kan vinden in religie. Larissa ziet het als een geschenk van God dat ze zich niet meer laten afleiden door bommen en luchtalarm. Ze kunnen er nu zelfs doorheen slapen.

Over haar lang verdwenen broer in krijgsgevangenschap, Slavik vertelt ze: ‘Hij doet het weer een beetje. Hij heeft weer normaal gewicht. Laatst waren ze hier op visite en hij heeft weer praatjes en daagt mij weer uit. Dat is beter’. Hij is met zijn vrouw teruggekeerd naar West-Oekraïne, waar hij, ook al voor de oorlog hun eigen huis bouwt. Je eigen huis bouwen betekent in deze niet toezicht houden over degenen die het gaan doen, maar echt zelf bouwen. Mooi, helend project, lijkt me. Ze heeft het sinds zijn terugkeer niet over hét thema gehad (zoals wat er gebeurd is). ‘Daar ga ik hem toch niet naar vragen?! Oh, God, nee. Ik wil hem niet onteren. Nee, gewoon zoveel mogelijk over normale dingen. We weten allemaal dat we allemaal weten hoe het was.’ Over zijn eventuele terugkeer naar het leger heb ik nog niets gehoord (en niet naar gevraagd; hoe veel kun je van iemand vragen?)

En haar dochter; Daryna; die staat maar en staat maar en staat nog steeds; nu ook met Engelse ondertiteling, aandacht te vragen voor het lot van haar andere verdwenen oom Sasha (waarover ik de vorige blog schreef) en zijn lotgenoten. Over Sasha is ondanks vele ruilen in krijgsgevangenen en uitwisseling van lichamen nog niets bekend.

Lyuda (en Yulya)

Zoals ik al schreef: Er was lange tijd stilzwijgen / weinig communicatie vanuit Duitsland. Dit had te maken met ongelukkig zijn in de situatie daar. In vier maanden vier opvanglocaties: nog steeds leven uit de koffer en geen zekerheid. Toen ze besloten terug te keren naar Oekraïne, kwam er ineens wel communicatie: ze belden en gaven een uitgebreide videotour van hun krappe kamer waar ze met z’n drieën op één slaapkamer leefden, met veel andere gezinnen en één huis. Weinig benijdenswaardig.

Lyuda vertelt dat Nederland veel meer is ingericht op emotioneel welzijn. “Je voelt je hier écht gezien.” In Duitsland, zegt ze, “lijkt het alsof mensen wel het morele besef hebben dat ze iets goeds willen doen, maar het empathisch vermogen ontbreekt. Alles is: regels zijn regels.” In de tweede opvanglocatie mochten ze bijvoorbeeld niet koken. Daar werden vaste pakketjes uitgedeeld; voor Vognedar, net iets ouder dan 1, dus hetzelfde als voor iedereen. Hij kreeg daar harde worst. Toen Lyuda zei dat hij dat nog niet eet, kreeg ze als antwoord: “In Duitsland eten baby’s worst.” Regels zijn regels.